Aki Kaurismäki (1957 )

Aki Olavi Kaurismäki (finlandeze: [ˈɑki ˈkɑu̯rismæki]; i lindur më 4 prill 1957; Orimattila) është një regjisor, skenarist, producent, redaktor dhe aktor finlandez. Ai është më i njohur për filmin e shpërblyer Drifting Clouds (1996), The Man Without a Past (2002), Le Havre (2011), The Other Side of Hope (2017) dhe Fallen Leaves (2023), si dhe për mockumentarin Leningrad Cowboys Go America (1989). Ai përshkruhet si regjisorin më të njohur të filmit në Finlandë. Ai është vëllai më i vogël i regjisorit dhe skenaristit Mika Kaurismäki.

Pas diplomimit në studimet e medias nga Universiteti i Tampere, Kaurismäki punoi si murator, postier dhe larës enësh, shumë para se të ndiqte interesin e tij për kinemanë, fillimisht si kritik dhe më pas si skenarist dhe regjisor. Ai e filloi karrierën e tij si bashkëskenarist dhe aktor në filmat e bërë nga vëllai i tij më i madh, Mika Kaurismäki. Ai luajti rolin kryesor në filmin e Mikës, Gënjeshtari (1981). Së bashku ata themeluan kompaninë e prodhimit Villealfa Filmproductions dhe më vonë Festivalin e Filmit të Diellit të Mesnatës. Debutimi i tij si regjisor i pavarur ishte Krimi dhe Dënimi (1983), një adaptim i romanit të Dostojevskit të vendosur në Helsinkinë moderne. Ai fitoi vëmendjen botërore me Leningrad Cowboys Go America (1989).

Filmi i Kaurismäkisë, Ariel (1988), u paraqit në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit në Moskë, ku fitoi Prix FIPRESCI. Filmi më i njohur i Kaurismäkisë ka qenë Njeriu pa të kaluar, i cili fitoi Grand Prix dhe Çmimin e Jurisë Ekumenike në Festivalin e Filmit në Kanë në vitin 2002 dhe u nominua për një Çmim Akademie në kategorinë e Filmit më të Mirë në Gjuhë të Huaj në vitin 2003. Megjithatë, Kaurismäki refuzoi të merrte pjesë në ceremoninë e Oscarëve, duke pohuar se nuk ndjehej si të festonte në një vend që ishte në gjendje lufte. Filmi tjetër i Kaurismäkisë, Dritat në Errësirë, u zgjodh gjithashtu si nominimi i Finlandës për filmin më të mirë në gjuhë të huaj, por Kaurismäki përsëri bojkotoi çmimet dhe refuzoi nominimin, si një protestë ndaj politikës së jashtme të Presidentit amerikan George W. Bush. Në vitin 2002, Kaurismäki gjithashtu bojkotoi Festivalin e 40-të të Filmit në New York si një shenjë solidariteti me regjisorin iranian Abbas Kiarostami, i cili nuk mori një vizë amerikane në kohë për festivalin. Filmi i Kaurismäkisë nga viti 2017, Ana tjetër e Shpresës, fitoi Ariun e Argjendtë për Çmimin e Regjisorit më të Mirë në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit në Berlin, edicioni i 67-të. Në të njëjtin festival ai gjithashtu njoftoi se do të ishte filmi i tij i fundit, megjithatë, pensionimi ishte i shkurtër pasi ai filloi xhirimet e Gjetheve të Rëna në vitin 2022, i cili pati premierën në Festivalin e Filmit në Kanë në vitin 2023.